Gammalost og gongong – Ritualoperaen i Fleskedal (Flekkefjord) tok fullstendig av

Av Torgny Brølteblæst, vokalist på midlertidig pensjon og kulturanalytiker med lang nese og hørselskade.

Kven i all verdens navlefukt bestemte at det skulle arrangerast ritualistisk opera med luktinstallasjonar og levande sau ein torsdagskveld i Fleskedal (Flekkefjord), veit ikkje eg, men eg var der. Med nese, sjel og traumet mitt frå den gong eg mista tenora mi under ein performativ spellemannsmarsj i Karpedammen.

Arrangementet bar det ubeskrivelige namnet “Spor av Snørr – Ein lydreise gjennom nasaltranscendens”, og blei arrangert av det tverrkunstneriske kollektivetsideprosjektet “Klang & Ku”, i samarbeid med lokal meierihistorisk forening og ein fyr som bare heitte “Tor”.

Kulturhuset som luktar gamalost og uvaska røkelse

Ved inngang fekk me utlevert neseklype, lommelykt og ein liten plastfigur av Olav den Heilage som visstnok skulle hjelpe oss å “ankre vibrasjonane i noko nordisk”. Lokalet – eit nedlagt potetlager frå 1897 – var ombygd med strie, voksdukar og ein lydskulptur av mjuke sko i tørket lyng.

Første akt starta med at ei dame i pelsponcho og jodlande rop kom inn ridande på ein stillasrampe mens ho spelte gongong med ein ostepølse. “Slik opnar me vår sjel”, sa ho. Eg tenkte mest på at det minna om friminuttet på folkehøgskulen min i Øvre Sauetun, berre med meir eksem.

Musikken: Ein slags lyd, med innslag av tåke og tinnMusikarane – tre menn i netting og ein klarinettist i bobleplast – improviserte seg gjennom ein time med det dei kalla “narrativ brumming”. Eg kalla det kulturell kollektivtunnel. Det var som å høyre på ein vegg som får migrene.

Midt i tredje akt (eller var det andre, ingen veit) blei publikum bedt om å “delta i ein lydmanifestasjon”. Eg nikka høfleg, men Fru Halvorsen på rad tre tok dette som eit signal til å drage fram ein munnspelsolo frå 1962 og satte i gang med Fjellbekken renner, til stor forvirring.

Ein sau gjekk seg fast i sceneteppet. Det tok sju minutt før nokon skjønte det ikkje var ein del av stykket.

Publikum: Frå Ølve til Otta – og dei forstod like lite

Bak meg sat ein mann med innrøyka sjal og skulderveske av gammal gympose, som sa: “Dette er ei poststrukturalistisk reinvasking av sansane.” Eg nikka, mest fordi eg ikkje ville vekke klarinettisten som låg og sov i ein blomsterpotte.

Ei dame frå Sponvika braut ut i gråt då nokon valsa over ein blokkfløyte midt under eit duettrop. “Det minna meg om då eg mista onkelen min i ei didgeridoo-ulykke,” hiksta ho.

Finalen: Ein ost smelter – ein skjebne syng

Det heile blei avrunda med at dei tre hovudaktørane dansa kring ein stor stearinost medan ein video av geitebønder i tåke blei projisert på ein parasoll. Lyden? Ein kombinasjon av kyr, faxmaskin og ein mann som las frå IKEA-katalogen med tårene rennande.

Eg sat att med ei kjensle av… noko. Kanskje forvirring. Kanskje oppvaskmiddel. Men mest av alt: at eg hadde vore vitne til noko uforståeleg – og det var forbaska vakkert.

Folkets røyst – Kommentarspalten “Etterdønningar”

Laila Lapptone: “Eg trudde det var ostefestival. Skuffa, men opplyst.”

DJ Surklang: “Klang & Ku er det beste som har skjedd meg sidan eg mista førarkortet!”

Feleskremmeren: “VAR DET EIN SAU DER? Eg trudde eg halusinerte.

”Gubben på Rad 4: “Dette var ikkje musikk. Dette var mishandling av atmosfæren.”

Grethe Grett: “Eg forstod ingenting, men eg føler meg… mjuk?”

Roar Røyskatt: “Få det på Spotify. Eg skal spele det i begravelsen min.”

Sølvi med Sjalet: “Hvor blei det av luktinstallasjonen? Eg fekk berre tårer og støv.”

Leif-Petter Kålrot: “Eg såg ein sau danse. Det er alt eg treng.

Anonym med Allergi: “Kan eg saksøke nokon for ostepusten?”

Tor (frå Tor): “Dette var heilt etter planen.”

Artikkelen er inspirert av:“Opera og ost smeltet sammen i Flekkefjord – ritualforestilling vakte sterke reaksjoner” – Fædrelandsvennen