Av Hjørdis Vagle, hu bak gardina

### TIL: Utdanningsdirektoratet, Lånekassen, Samtlige universiteter og høgskoler

### FRA: Hjørdis Vagle, kjøkkenobservatør og betaler av fellesskapets moralregnskap

**Emne: Gratis utdanning – eksportvare til hvem sitt beste, egentlig?!**

Kjære ansvarlige,
eller uansvarlige, alt etter som.

Eg må berre få stilt følgjande spørsmål rett ut, slik eg gjer det når eg tek opp overhøyrte telefonsamtalar gjennom kjøkkenveggen med gamlemåten (barometer og hårnåler):
**Korleis i all møkk-myra er det mogleg at vi tillèt unge vaksne å suse gjennom ein norsk statsfinansiert utdanning, for så å pakke kofferten, seie “takk for kaffen” og forsvinne ut av landet utan å betale tilbake så mykje som ein 17. mai-pølse?!**

Eg viser her til artikkelen i Romerikes Blad, “Nå vil innvandrerbarna hjem igjen” ([https://www.rb.no/na-vil-innvandrerbarna-hjem-igjen/o/5-43-2471852](https://www.rb.no/na-vil-innvandrerbarna-hjem-igjen/o/5-43-2471852)). I utgangspunktet er det jo rørande – kven vil ikkje heim? Men då snakkar eg om heim til **Pjuskeby**, ikkje til høgare skatteparadis med symjebasseng i kvart hjørne og drikkevatn som ikkje smakar koparledning.

Skal vi verkeleg halde fram med å vere verdas mest velvillige utdanningsbuffet, der kven som helst kan forsyne seg av høgare utdanning, stipend, støtteordningar, tilpassa læringsmiljø, og så… *voila!* – dra på langweekend til Dubai og bli verande?

Dette kan då ikkje vere intensjonen med den “norske modellen” – ei ordning bygd på fellesskap, felles innsats og fellesskaps-*plikt*. Det er ikkje berre fellesskaps-*rett*.

**Eg krev herved at følgjande vert vurdert:**

1. **Innføring av “Utlandetsskatt”:**
   Alle som vel å bu meir enn 180 dagar i året utanfor Noreg innan fem år etter endt utdanning, skal fakturerast for “mottatte goder” – med renter. Dette inkluderer, men er ikkje avgrensa til,:

   * Forelesingar undervist av surdeigselskande førstelektorar
   * Kantinemat med tre ulike former for gulrot
   * Lånekassens evige tålmod og pengestrøm
   * Studentrabatt på NSB (eller kva dei no heiter i dag)

2. **Innføring av utdanningspant:**
   Studenter må signere ein kontrakt der dei forpliktar seg til å bruke utdanninga i minst fem år innanfor norske grenser – elles: full tilbakebetaling.

3. **Strafferamme ved uansvarleg utvandring:**
   Utdanning skal ikkje vere ein eksportartikkel. Det er då ikkje Statoil dette her.

Eg seier ikkje dette fordi eg er vond, eg seier det fordi eg **har betalt for kaffien de har drukke medan de las til eksamen**, og eg krev å få litt att for pengane – i det minste ein masterstudent som kan jobbe i kommunen og fikse skjemaveldet eller ei tannlege som ikkje krev flybillett for å trekkje visdomstanna mi.

Om ikkje noko blir gjort no, så er det ikkje berre hjerneflukt vi har, men **hjarteflukt** frå det norske prosjektet.

Det er ikkje for å sladre altså, men eg har høyrt (frå ein kilde nært Lånekassens serverrom) at dette er i ferd med å bli normalen.
Er det slik vi vil ha det?

Hilsen
**Hjørdis Vagle**
En som veit alt om alle – og som fekk si utdanning gratis, men vart verande i landet for å irritere Målfrid frå Nedre.