Av Oddmund Fjøsbakk – ryktesamlar, sanningsfiltrator og bygdas minst pålitelege informasjonskilde.

Æ legg ikkje skjul på det: Når havet reiser seg som ein sint trillebår og vinden luktar salt og overtid, då veit vi i nord at noko er på gang. Loffeposten ropar «storm på vei», og sjarkfolket svarar «skru opp mølla og sett på vaffeljernet!». Det går rykte nedi Svolvær om at fleire båtlag no har skrudd små vindmøller fast i rekka for å drive kaffikokar, plotter og diskokule på lugaren. Kari gjennom hekken meiner dette er «både framtidsretta og litt dumdristig», medan Ottar på Spar nikkar og spør om Enova støttar vaffelsteking i sterk kuling. Æ sei ikkje at det er sant – men det er ingen som har nekta det heller, og i Lofoten er det omtrent same som signatur og stempel.

Vindmølle på rekka – vaflar i panna

Først trudde eg det var ein aprilspøk som hadde gått seg vill i kalenderen, men så såg eg «Gnistgutt» liggande ved kai, med to blanke propellar som peikar mot værmeldinga. Mannskapet fortel (med smør i munnvika) at dei no kan steike vaflar på ekte havvind – kvar vindkast gir eit nytt hjarte på takkeplata. Fordelen er openberr: mindre diesel på aggregatet, meir trivsel om bord, og ei kjensle av at sjølvaste nordavinden jobbar på skift. Ulempa? Når vinden snur brått, snur vaffelen med, og kapteinen får glasursmet i styrehuset. Men lat oss vere ærlege: Om veret uansett skal lage sirkus, kvifor ikkje selje sukkerspinn ved inngangen?

Storm som business i Svolvær

«Stormdag» har lenge betydd færre garn og fleire bannord. No luktar det ny næring: straum på bøtte. Fleire sjarkar skal visstnok ha plugga saman småmøller i serie for å drifte frysar, varmedressar og ei lita lysrigg som lokkar torsken som ein discokule for fisk. Fiskarlaget – som i festlege lag lyder namnet Kork laget – mumlar om «sjølberga beredskap» og «kystsmart energi». Båtbyggjarane gnir seg i hendene: Møllefester, kabelgjennomføringar og «anti-vaffel i roret»-sett er brått eigne varelinjer. Det blir til og med snakka om å selje overskotsstraum til kaianlegg når vinden ylar, men berre etter at kaffikokaren har fått sitt. Prioriteringar må ein ha, åtte meter sjø eller ei.

Regelverk, støtte og sjøsprøyt

Kvar gong noko nytt blir skrudd på dekk, dukkar det opp eit skjema frå land. «Korleis er det med sertifiseringa?», spør ein. «Kva med fuglane?», spør ein annan, som om mås og makrell ikkje har forhandla i generasjonar. Enova ristar kanskje på heile byråkratiet sitt, men nede på brygga blir det gjort feltforsøk: kor mange vaffelplater i minuttet før kabelen blir varm? Lokale elektrikarar sustar rundt med måleapparat og munnfullar av brunost, medan kaptein Sveise-Arne insisterer på at alt er «innenfor ramma av sunn fornuft og litt tau». Æ registrerer berre at det er fleire som spør etter hjelm med hakereim, og at havet ser mistenkeleg nøgd ut med å vere leverandør av både vind og underhaldning.

Bygda går frå skepsis til dugnad

I Lofoten startar alt nytt med skepsis og sluttar med dugnad – berre spør dei som ein gong skulle prøve sykkelsti i motvind. No står kaffilag, korps og småbåthamn skulder ved skulder for å bygge «Havvind-sjarken»: ein felles demonstrator med tre mikromøller, kaffirom, pølsebod og utsiktsdekk for nysgjerrige turistbriller. Kritikarane fnyser og meiner dette er «for mykje vind og for lite fisk», men billettinntekter til dugnadskassa har ein merkverdig evne til å blåse bort siste motførestorm. Når ungdomslaget i tillegg planlegg kurs i «mølleknute og kabelstellsalfabetet», kan sjølv eldste onkel knapt halde igjen eit medvindssmil. Om det ikkje blir gull, så blir det i alle fall glansbilete.

CTA:
KOM MED PROPELLEN DIN! Ta med den minste vindmølla du eig (eller ei kakespade med ambisjonar), møt på kaia kl. 19 og meld deg til dugnad: vaffelvakt, kabelvaktar eller offisiell vindpeikar.

Avslutning:
Stormen bryt inn over Lofoten som ein katt over ein fiskedisk – målretta, mjukt på poten, men med katastrofe i barten. Møllene svirrar, kablane syng, og kvar sjark blir eit lite fyrtårn av brum, brus og brunost. Kanskje er dette starten på ein kystleg renessanse der vi steiker vaflar på vær og leverer straum på skjema – eller kanskje er det endå eit kapittel i sagnet om nordlendingen som ikkje taklar stilla. Om det er sant? Det veit ikkje æ. Men du kjem til å sjekke det, gjer du ikkje?

Kilder:
• Lofotposten (Loffeposten): https://www.lofotposten.no – varsler om uvêr så ofte at vi rekker å lade både radio og røvarhistorier.
• Kari gjennom hekken – spesialrådgivar i rykte som ikkje toler bris.
• Ottar på Spar (kasse 3 etter kl. 17) – energianalytikar med plukk og miks.

TikTok/Reels-oppsummering:
«Sjark + vindmølle = vaffel på havet. Lofoten gjer storm til straum og show. #Havvind #Sjarkkraft #Bygdegeni»

Forfatterbio:
Oddmund Fjøsbakk er Tulleavisas antenne i skodda. Han bur i eit ombygd stabbur med parabol på taket og notatblokk i brødboksen. Han samlar rykte som andre samlar koppar, og skriv det som aldri blei sagt – høgt og med god grammatikk, når han vil. Til dagleg smuglyttar han på måsar og meningsmøte.