Pjuskeby slår neven i bordet – Stortinget nekter kommuner vindmølle-veto

Av Ragna “Raspefisk” Oddadottir – Valgdronning i Pjuskeby
Dato: 2. juni 2025

Ingress:
Det lukta svidd i sjela då Stortinget måndag 2. juni 2025 vedtok Prop. 52 L og fjerna kommunalt veto mot landbasert vindkraft. I Pjuskeby står bønder, miljøforkjempere og lokaldemokrater skulder ved skulder – streikar, protestmarsjar og digitale kampanjar spreier seg som villbål. Ordføraren i Pjuskeby raser over «sentralisert bulldosarpolitikk», medan Pjuskeby Vindkraft AS jubler over 50 nye stillingar. Men kva verdi har lokal beslutningsmakt når nasjonale klimamål trampar over grasrota? Denne saka bringer fram både stoltheit og bitter motstand, og reiser eit viktig spørsmål: Skal bygda lyde eller slå neven i bordet når turbinar skal setjast opp i vårt elskede Hardanger-landskap?

Bakgrunn og nasjonal ramme

I april 2025 la regjeringa fram Prop. 52 L: eit lovforslag som skal sikre 2 TWh ny landbasert fornybar energi innan 2030. Då Stortinget 2. juni behandla lovendringa, røysta fleirtalet for å fjerne kommunal vetorett mot vindkraft­konsesjonar citeturn0search4. Regjeringa argumenterer med at klimakrisa krev raske, nasjonale løysingar, men kritikarane meiner det underminerer lokale rettar og lokaldemokratiets kjerne.

Rabaldertoppen: Sau, geit og protestbål

Rabaldertoppen, eit idyllisk beitelandskap i Pjuskeby, har vore gjenstand for rogalandske diskusjonar sidan forslaget om vindturbinar dukka opp. Lokale grunneigarar fryktar dårleg beite for sau og geit – gjerder blir rasert, og fleire opplever at verdifulle slåttelandskap forsvinn. På ein fullsatt bondegard-samling på Midtre Rabalder – samla av MDG og Sp – steig temperaturen: «Vi forsvarar ikkje berre jord, men rettane våre,» ropte ein opphissa gardbrukar medan bålflammar dansa bak.

Næring og arbeid: 50 jobbar eller token kompensasjon?

Pjuskeby Vindkraft AS skryt av 50 nye arbeidsplassar til lokal ungdom og sesongarbeidarar. Men lokale sauebønder og håndverkarar kallar det «tokenism»: Lønene i anleggsbransjen er låge, og fleire melder om slitasje på infrastruktur og dårleg vedlikehaldsgjerder. Kommunedirektøren set i gong eit utrekningsprogram for potensielle skader – men kva hjelp er det når kommunens handsamingsavgift ikkje dekkjer meir enn ein reparasjon per år? Konflikten står: grøn vekst mot tradisjonelt levebrød.

Politisk splid: Sentralstyring mot lokaldemokrati

På Stortinget vart vedtaket møtt av feiring i Regjeringskvartalet og raseri i gatene i Pjuskeby. MDG og Sp reiste krav om rettssak mot staten, medan Ap og H hylla vedtaket som nødvendig for å nå klimamål. FrP hamra på at «vindmøllemani» øydelegg norsk natur og truar hytte­turismen i Hardangerfjordområdet. Venstre prøver å moderere debatten med forslag om betre kompensasjonsordningar og lokal medverknad, men mange lokalmotstandarar meiner det er for seint.

Provoserande avslutning: Lokal oppreisning

Det lukta kålrabistuing i lufta då Guri Gakk frå Snublestredet slo neven i bordet under markeringa på kommunetunet: «Dei kan dra sine turbinar over oss, men ein ting kan dei ikkje stanse – viljen vår!» Rundt henne reiste ei helhvit steinblokk med inskripsjon av parlamentarisk overkjøring. Slik blei eit nederlag til eit symbol på lokal oppreisning: ei påminning om at folkeviljen ikkje kan kalkulerast i TWh og budsjett.

CTA og sosiale medier

Vil du vise din støtte til lokaldemokratiet? Del video frå protestmarsjen på TikTok med hashtag #VetoForPjuskeby og følg med på Reels der ordføraren tolkar Stortinget-referatet i direktesendt rabalder.

Kilder

• KSU.NO: «Kommuner får ikke vetorett mot vindmøller», 2. juni 2025. citeturn0search4
• Stortinget.no: Referat Prop. 52 L, 2. juni 2025. citeturn0search4

Om forfatteren

Ragna “Raspefisk” Oddadottir er sjølvutnevnt valgdronning og satirisk kommentator frå Pjuskeby. Ho bur i eit skranglande trehus med tre hundar og elsker å avkle politiske flosklar med hardangerklang og frekke uttrykk.