Skrål og stillhet i Trasselund (Trelleborg) – ei karusellreise med bark og bomberom

Av Guffen Turlien, turvandrar, termosambassadør og fylkeskjentmann i eksil

Det byrja som alt anna: med ein sving feil, ein vaffel for mykje, og ein diffus følelse av å skulle mene noko. Eg hadde tenkt meg til en liten utstilling om skjevt bygningsvern i Ystad, men endte i Trasselund – ein slags fornøyelsespark som visstnok blei opna i protest mot Liseberg på 70-talet av ein svensk kommunist med klovnefobi.

Parken låg flatt utover ein furueng som verka å lengte tilbake til tida då alt heitte “folkets noko”. Det lukta søtlig plast og gammel håp. Og bark, alltid bark.

🎠 Gåing mellom glemsel og gipsfigurar

Eg rusla først forbi eit par statuar som eg trur skulle forestille svenske oppfinnarar, men som var halvt smelta og bar preg av å ha vore brukt som fuglemating på vinterstid. Ein av dei hadde på seg ei ekte sixpence, festa med strips.

Det var noko ør med stemninga. Ingen høg musikk, berre ei stillheit mellom skrika frå ein eller annan attraksjon. Ei lita jente sprang forbi med sukkerspinn i håret og eit uttrykk eg berre kan beskrive som “eksistensiell glede”. Eg misunte ho.

🎢 Berg-og-dalbanen “Kapitalens Kvern”

Eg begynte rolig med ein kopp kaffe som kom frå ei sjørøverkneipe der baristaen heitte Bengt og insisterte på å kalle alle “kamrat”. Deretter bar det rett i “Kapitalens Kvern” – ein berg-og-dalbane med 14 loopar og tre sitat frå Marx på veggen i køområdet.

Alt i denne bana skreik protest, frå vognene som såg ut som gamle frimerker, til lydsporet som blanda tordentalar med panfløytemusikk. Eg skreik ikkje, eg resonnerte. Det er noko med tyngdekraft i kamp med ideologi som gjer ein underlig ydmyk. Eg mista lua, men fann ein slags fred.

🎠 “Folkets Pariserhjul” og betraktningar frå toppen

Neste stopp var pariserhjulet – eller “Hjulet for Sjølvransaking” som det stod på eit skilt som hadde falma i 1993. Her fekk eg sjå heile Trasselund frå oven: ei glitrande samling av minner og manglande EU-standard.

Frå toppen såg eg den gamle bomberomsdøra ved scena, ein tivolimedarbeidar som las dikt for seg sjølv i ein pappbod, og ein radiobilbane som såg ut til å vere invadert av måsar.

Det var som å sjå ned på ein drøm du ein gong hadde om noko stort, men som no berre ville bli ein lun søndag utan krav.

👻 “Spøkelseshuset Stig” og Olines mjød

Midt i parken stod eit skakt hus som ikkje var del av attraksjonen, men berre gløymt. Der møtte eg Oline Sirkelskog, ein eldre kvinne frå Kalmar som hadde budd i parken sidan 1984. “Ingen har bedt meg dra,” sa ho, og inviterte meg på knekkebrød og mjød ho hadde smugla frå eit vikingmarked.

Spøkelseshuset var inspirert av Stig, ein pendlar som visstnok døydde av kjedsomhet i 1979. Det var ikkje skummelt, berre stille. Lyden av gamle tastatur og eit kølappsystem som ikkje lengre hadde formål fylte romma. Eg blei rørt.

🎯 Guffens GPS-feil:

Tok til venstre etter eit skilt merka “utgång”, men havna i eit bomberom frå 1961 fullt av bamsemaskotar og ein gamal skjerm som berre viste bilde av Gotland. Eg åt ein klementin og venta på lys.

🍿 Andre attraksjonar eg tok utan å meine det:

• “Den Sosiale Stupemaskinen” – Ein slags falltårn som serverte sitat frå folkediktning på veg ned. Eg hugsar berre: “Människan är ett sprödt skinn med förhoppningar.”
• “Lappeteppe-labyrinten” – Ein innendørs maze laga av ulltepper frå Falun. Eg fann aldri utgangen, men fekk eit stille møte med ein katt og ein bingovert frå 1995.
• “Fritidståget” – Eit minitog som tok deg forbi rekonstruksjonar av ulike svenske fritidsklubber frå før privatiseringa. Eg grein litt i vogn tre.

🎢 Parkopplevelsen i Trasselund:

🪕 Stedets stemning:
“Ein blanding av tapt ungdom, sosialdemokratisk nostalgi og bruspulver. Som å stå i kø til noko du gløymte du ville.”